RỐI LOẠN TRAUMA VÀ STRESS
Rối loạn căng thẳng cấp tính (ASD)
Rối loạn căng thẳng cấp tính (ASD) liên quan đến căng thẳng mạnh mẽ do sự kiện gây tổn thương như thảm họa tự nhiên hoặc sự cố không may như tấn công hoặc tai nạn. Thường xuất hiện ngay sau sự kiện gây tổn thương, ảnh hưởng đến cả nạn nhân trực tiếp và những người chứng kiến. Tác động có thể nặng nề đến mức làm quấy rối cuộc sống hàng ngày. Trong trường hợp này, nên tìm sự giúp đỡ chuyên nghiệp ngay từ sớm.
Tỉ lệ Phổ Biến
Rối loạn căng thẳng cấp tính dao động từ 6% đến 33% ở những người đã trải qua sự kiện tổn thương. Khả năng phát triển ASD phụ thuộc vào một số yếu tố như:
Ψ Loại sự kiện tổn thương (ví dụ: người trải qua vụ bắn nhau có 33% tỷ lệ phát triển ASD)
Ψ Gần gũi (ví dụ: khoảng cách họ ở gần sự kiện tổn thương)
Ψ Tình trạng bất lực (ví dụ: mức độ bất lực của họ trong sự kiện tổn thương)
Ψ Trải qua một số hình thức lạm dụng khi còn nhỏ (ví dụ: lạm dụng thể chất hoặc tình dục ở thời thơ ấu)
Tái trải qua không tự ý của sự kiện tổn thương
Ψ Flashbacks hoặc ảo tưởng tái diễn về sự kiện tổn thương
Ψ Tái trải qua cùng một trạng thái cảm giác trong sự kiện tổn thương
Ψ Ác mộng liên quan đến sự kiện tổn thương và gây phiền lòng
Tránh né
Ψ Tránh những kích thích bên ngoài làm bạn nhớ đến sự kiện tổn thương (ví dụ: địa điểm, vật dụng hoặc người)
Tâm trạng tiêu cực
Ψ Không thể cảm thấy hạnh phúc và có tâm trạng thấp
Ψ Trải qua suy nghĩ tiêu cực
Lo âu hoặc Kích động Cao
Ψ Phiền khi nhắc nhở về sự kiện tổn thương
Ψ Dễ lo lắng hoặc cáu kỉnh một cách dễ dàng hoặc không có sự kích thích nào
Ψ Gián đoạn giấc ngủ
Triệu chứng
Triệu chứng liên quan đến sự phân liệt
Ψ Mất trí nhớ phân liệt (tức là không thể nhớ các khía cạnh quan trọng của sự kiện tổn thương)
Ψ Hiện tượng giả tưởng (tức là cảm giác tách rời khỏi hiện thực và môi trường xung quanh)
Sự khác biệt giữa ASD và Rối loạn Stress Trải qua (PTSD)
ASD và PTSD liên quan đến nhau. ASD như một tiền đề của PTSD và có thể phát triển thành nó nếu không được giải quyết. ASD thường xuất hiện ngay sau một sự kiện tổn thương và kéo dài khoảng 3 đến 4 tuần. Ngược lại, để được chẩn đoán với PTSD, các triệu chứng và sự quấy rối đáng kể do sự kiện tổn thương phải kéo dài ít nhất một tháng và có thể kéo dài nhiều năm. Can thiệp sớm là quan trọng để ngăn chặn ASD hoặc sự tiến triển từ ASD thành PTSD sau một sự kiện tổn thương.
Tùy chọn Điều trị cho ASD
ASD có thể được giải quyết, và việc bắt đầu điều trị sớm cải thiện dự đoán.
Therapy Hành vi-học cách nhìn thức
CBT thường được sử dụng ngay sau một sự kiện tổn thương, đặc biệt là trong hai hoặc ba tuần đầu tiên, để ngăn chặn ASD. Ngay cả đối với những người được chẩn đoán với ASD, CBT cũng có thể giúp thay đổi suy nghĩ và hành vi không chính xác.
Trải qua một trải nghiệm tổn thương có thể dẫn đến mất trí nhớ phân liệt hoặc kí ức giả tưởng. Sự căng thẳng của sự kiện có thể gây ra ký ức rời rạc, khiến chúng ta dễ nhớ thông tin không chính xác. CBT sửa những méo mò tư duy này liên quan đến sự kiện tổn thương và thách thức niềm tin sai lầm rằng thế giới không an toàn.
Tâm lý học chánh niệm cho Trauma
Trải nghiệm trauma có thể gây ra sự lo âu mạnh mẽ, đặc biệt là khi ta liên tục tái trải qua sự kiện đó. Các phương pháp dựa trên chánh niệm nhằm giúp đỡ chúng ta đối mặt với căng thẳng này bằng cách tập trung vào hiện tại. Bằng cách hướng tâm trí của chúng ta đến môi trường xung quanh, nó khuyến khích sống trong hiện tại thay vì tái trải qua quá khứ đau buồn.
Chánh niệm liên quan đến việc nhìn nhận trải nghiệm trauma mà không phán đoán. Nó dạy chúng ta không đánh dấu trải nghiệm của mình là 'tốt' hay 'xấu' và không để cho trải nghiệm đó xác định bản thân chúng ta. Tìm hiểu thêm về phương pháp chánh niệm trong điều trị trauma.
Bài viết gốc của Annabelle Psychology